Controledrang

De geest draagt vaak diep weggedrukte ideeën van minderwaardigheid met zich mee, ideeën die een werkelijk apart bestaand 'ik' lijken te vertegenwoordigen. We leren die onderlaag te ontkennen en aandacht naar buiten te richten. Dit naar buiten gericht zijn kan vele vormen aannemen, de onderliggende factor is altijd controle-drang.

Die drang kan de vorm hebben van erg je best doen, geen fouten mogen maken, veel taken op je nemen, voor een ander dingen willen oplossen. De basis van deze drang - dit mechanisme - is angst… angst voor afkeuring van het vermeende 'ik', angst om te worden bevestigd in de minderwaardigheid.

Om de bevestiging uit te sluiten moet afkeuring voorkomen worden. Om afkeuring te voorkomen wordt de naar buiten gerichte controle-drang automatisch ingezet. De geest wil dat de ander - of de wereld - zich gedraagt zoals 'ik' dat wil, zodat ie zich goed voelt en de onderwaardering overtroefd wordt.

Het naar buiten gericht zijn heeft vaak een grimmige ondertoon, die meestal verhuld wordt achter gefingeerde ontspanning en zelfverzekerdheid. Het onder controle krijgen van de wereld wordt een zaak van leven en dood, omdat er een positieve identiteit mee bevestigd moet worden, die dient als compensatie voor het onderliggende, angstige en minderwaardige 'ik'.

Het is voor het minderwaardige ik erg belangrijk om de regie in eigen handen te houden, omdat het daarmee het positieve ik bevestigd hoopt te krijgen. Alles dat onverwacht gebeurt of niet onder controle te krijgen is roept paniek op.

Rondom de minderwaardige basis is vaak grote boosheid die op voorhand al in verdediging staat. Deze geestelijke houding van verontwaardigde argwaan gebruikt alles om te bewijzen dat de wereld slecht en tegen 'mij' is. Het haalt werkelijk alles uit de kast om de houding van verongelijktheid te rechtvaardigen en aandacht mee te krijgen in het verwijt.

Het minderwaardige 'ik' is een samenstel van ideeën dat ontstaat in de vroege kindertijd, als pijnlijke omstandigheden diepe impressies achterlaten en conclusies oproepen, of als we leren ons zelf en wat wordt waargenomen te objectificeren in vast omschreven concepten. De conclusies variëren van 'ik ben niet goed genoeg' tot 'ik ben geen liefde waard'. Eerder nog is er biologische en culturele conditionering die wordt meegegeven in de eicel en zaadcel.

Dit samenstel, of de valse identiteit, wordt ontkend en onder controle weggedrukt, er omheen wordt een positief zelfbeeld opgetrokken en hooggehouden. (Het mechanisme van 'ontkennen en voorwenden') Achter de 'positieve' houding gaat vaak grote verbetenheid schuil, omdat bewezen moet worden dat 'ik' beter is dan het minderwaardige zelfbeeld.

Het controle uitoefenen - zowel naar binnen als naar buiten - kost enorm veel energie, is uitputtend en heeft vaak burn-out tot gevolg. Het wrange is dat controle de valse identiteit juist bevestigt en de angst alleen maar vergroot. Ook dat moet weer onder controle gehouden worden.

Het is eenvoudig voor te stellen wat een stress en teleurstelling dit meebrengt en uitputting niet kan uitblijven. De geest wil zich goed voelen over zichzelf, maar wordt steeds weer herinnerd aan de negatieve identiteit, die wordt bevestigd door het niet onder controle krijgen van de wereld… en wordt wanhopig.

Onderweg naar, of tijdens de wanhoop komt er besef van de stress, de angst, de inspanning, de onvrede, en zoekt de geest vaak zijn heil in allerlei verbeterings-technieken. De inspanning gaat dan zitten in het beter maken, met meestal ook weer teleurstelling tot gevolg.

Het directe, leeftijdloze Bewustzijn

Tot er iets wonderlijks gebeurt… er komt herkenning van het directe Zijn, het leeftijdloze Bewustzijn dat - eerder dan het voorstelbare - de waarachtige Identiteit is. Er wordt doorgrond dat Bewustzijn niet die samengestelde, negatieve, noch de er omheen gebouwde positieve identiteit is. De wanhopige uitputting blijkt een middel tot Ontwaken te zijn.

Er wordt ontdekt dat het Licht van de geest kan kijken naar de inhoud van de geest, en dat het Licht niet de inhoud is… geest raakt diep doordrongen van het besef dat 'ik' Gewaarzijn, of dit onvoorwaardelijke Licht is.

Vanuit die realisatie vindt vanzelf aanvaarding plaats en veranderen het mediteren, de yoga of andere technieken in het stil begeleiden van processen van de geest die - na het ontwaken en open breken van de controle - spontaan plaats vinden… soms langzaam, dan weer abrupt en vaak onder protest van de in zijn oude gewoontes na-ijlende geest.

Het is mogelijk om controledrang op te merken als het activeert, en ook de neiging om er in mee te gaan kan herkend worden. Dat gebeurt eigenlijk vanzelf, wanneer de aandacht trouw blijft aan de directheid van Bewustzijn. De aandacht rust dan in dat wat waarneemt.

Je kunt beseffen dat aan alle waarnemingen de Stilheid van Bewustzijn voorafgaat. Gedachten, emoties en gevoelens komen en gaan, de Stilheid van Bewustzijn is onveranderlijk je tijdloze Waarachtigheid. Vanuit die Waarachtigheid krijgen alle verschijnselen vanzelf ruimte.

Door stil open te blijven naar wat er verschijnt, en dat werkelijk toe te laten, krijgen gewoontes en patronen geen voeding meer en sterven af. Het werkelijk stil en open erbij blijven maakt dat het Licht van de ware Aard kan doordringen in de houding van de geest en de onderliggende pijnlijke stukken, waardoor ze zacht worden en oplossen.

▲